Ekranlar (Monitör)

Ekranın diagonal (çapraz) ölçümüyle elde edilen, monitör büyüklüğü için
kullanılan birim inçtir. (1 inç=2,54 cm’dir). Bir kaç yıl önce 14”
monitörler piyasada bulunmaktaydılar. Fakat günümüz piyasasında bırakın
14”’i, 15” monitörler bile nadir bulunmaktadır. Çoğu bilgisayar
sisteminde 17” monitör bir standart halini almıştır. Teknolojinin
gelişmesi ile birlikte 19” ve 21” monitörler yaygınlaşmıştır. Fakat bu
monitörler hala oldukça ağırlar ve fazla yer

kaplamaktadırlar. Bu konuda önemli bir atılım olan LCD (Liquid Crystal
Display) monitörler, standart CRT (Cathode Ray Tube) monitörlere göre
önemli birtakım avantajlar sağlıyorlar.




Monitör, çoğu zaman ekran olarak da bilinen, görüntüleri oluşturan,
içeren ve sunan bir araçtır. Bilgisayarların çoğunda katot ışınlı (CRT-Cathod
Ray Tube)

monitör kullanılır. Katot ışınlı monitörlerin görüntü oluşturma
mantılığı TV ile aynıdır. LCD Liquid Cyrstal Display ve gaz plazma
monitörler ise, daha hafif ve az yer kapladıkları için çoğunlukla
taşınabilir sistemlerde kullanılırlar. Monitör, grafik kartları ile
birlikte bilgisayarın temel görüntü sisteminin bir parçasıdır. Hem giriş
hem de çıkış birimi olarak kullanılır. Giriş ve çıkış birimlerinden
gelen verilerin sonuçlarının ekranda gözükmesini sağlar. Bilgisayarla
kişi arasında iletişim sağlar.


Ekran Kartından Monitöre Bilgi Akışı



Genel olarak ekran kartları monitörde gösterilecek
sinyali önce dijital formattan analog formata çevirirler. Bunun için DAC
(Digital Analog Converter)

denilen üniteyi kullanırlar. Bu sinyaller VGA (Monitör ile bilgisayar
arasındaki kablo yani D-SUB) kablosu ile monitöre aktarılır. VGA
kablosundan yeşil, mavi ve kırmızı sinyaller ayrı olarak iletilir. Bir
başka arabirim olan BNC ise daha farklı bir kablo kullanır. BNC uyumlu
monitörlere genellikle üst uç modellerde rastlıyoruz. Bu nedenle BNC, D-SUB
arabirimine göre daha yüksek bir görüntü kalitesi sunar. Ekran
kartlarında dijital sinyalin analog sinyallere çevrilmesi sırasında çok
büyük bir zaman kaybı oluşur. Bu durumun önüne geçebilmek için DVI (Digital
Visual Interface) denen bir standart geliştirilmiştir. Başta “Flat
Panel” monitörler için tasarlanmış olan bu arabirimin spesifikasyonları
TMDS (Transistion Minimized Differential Signaling) protokolü üzerine
kuruludur. TMDS sayesinde DVI destekli monitörlerde ekran kartından
dijital olarak alınan sinyaller, monitörlerde yine dijital olarak
değerlendirilir ve herhangi bir çevrim gerçekleşmediği için bir zaman
kaybı olmaz. Bazı ekran kartı üreticileri DVI çıkışı sağlarken, çoğu
firma bu arabirimi gereksiz bularak es geçmektedir. Çünkü bu tür
monitörler çok pahalıdırlar ve yaygın değildirler.



CRT (Cathode Ray Tube) Ekran (Monitör) ve Ekran
Kartları:



CRT monitörlerin çalışma prensibi hemen hemen tüm
monitörlerde (monochrom, renkli) aynidir. CRT, elektron parçacıklarının
hareketini kolaylaştırmak

için havası alınmış bir tüpten ibarettir. Katod (elektron tabancası)
tarafından seri halde yollanan elektron parçacıkları, tüpün değişik
kesimlerine doğru hızla çarpar. Renkli monitörlerin çalisma ilkeleri de
temelde aynidir. Ama renkli monitörlerde 3 adet katod bulunur. Yesil,
mavi ve kirmizi ile bütün renkler elde edilebildiginden, renkli
monitördeki her bir elektron tabancasi, ekranin gerisindeki tabakada
bulunan bir fosfor noktacigina ates eder. Elektron fosfora karptiginda
onu parlatir, ama bu parlaklik çok uzun sürmez. Onun içindir ki, görüntü
degismese bile ayni islemin tekrar tekrar yapilmasi gerekir. Katodlar
ekrani sürekli olarak tazeler. Tarama ve tazeleme islemi, ekranda satir
satir yapilir.



Bir text ekranin genisligi 80 karakter, boyu 25 satirdir. Grafik ekranda
noktalar (pikseller) bulunur. Bir ekranda ne kadar çok piksel varsa
ekranin çözünürlügü artar. Örnegin çözünürlük 640 x 480 , 800 x 600 ,
1024 x 768 piksel olabilir. Ekranin kaliteli olmasinin çok büyük önemi
vardir. Ekranlardan titreşimsiz ve az radyasyonlu olanları tercih
edilmelidir. Ekranların boyutu, 14“ , 15“ , 17“ , 20“ 21“, ve 22“ 'tir.
Ekranlardaki görüntü netliği noktalar arasındaki uzaklıkla ilgilidir.
İki nokta arasındaki uzaklık ne kadar azsa o kadar iyi görüntü elde
edilir. Ekrandaki noktalar arası uzaklığı 0.28 mm ve daha az olanlar
tercih edilmelidir. Monitörlerin ekrana görüntü yansıtmak için
kullandıkları resim tüpüne CRT denir. günümüzde monitörler 3 çeşit resim
tüpünü kullanılmaktadır.


Dot-Trio Shadow Mask :




En yaygın ve en ucuz CRT türü olan bu model
elekşeklinde deliklere sahip metalden bir tabaka ve keskin fosfor
noktaları yardımı ile görüntü sağlamaktadır. Ekrandaki görüntü bu
noktalardan yansıyarak oluşur. Fosfor noktalarının yerleşimi nedeniyle,
shadowmask tüpleri ekran üzerindeki görüntülerde temiz ve keskin
çizgiler sunar. Bu metin görüntülerinde çok faydalıdır. Eğer bu model
bir tüpü kullanan monitör alacaksanız yatay nokta aralığı (dot pitch:
ayni

renkteki noktalar arasındaki mesafe) 0.25 mm‘den fazla olmamasına dikkat
edin. Eğer monitör kılavuzunda bu konuyla ilgili bir bilgi yoksa o zaman
diyagonal ölçüsünün 0.27 mm‘den fazla olmamasına dikkat edin. Eğer nokta
aralıkları bu değerlerden yüksek olursa görüntü bulanık olur.


Slot Mask :



Bu melez resim tüpü, ilk kez NEC tarafından 1996
yılında CromaClear adıyla çıkartılmıştır. Nokta veya dikey şeritler
yerine elips şeklinde fosfor deliklerinden oluşan bir ızgara
kullanırlar. NEC, bu teknolojinin shadow-mask’a göre görüntülerdeki
keskinliği artırdığını söyler.


Aperture Grille :






Mitsubishi (DiamondTron) ve Sony (Trinitron) tarafından
geliştirilmiştir. Noktalar yerine bir dizi dikey kablo kullanılarak
fosfor satırları oluşturulmuştur. Bu kablo dizisine Aperture-Grill adı
verilir. Bu teknolojiyi kullanan monitörlerde, shadow-mask resim
tüplerine göre, odak kaybı olmadığından parlaklık ve kontrast
artırılmıştır. Bu model tüplerde renk yoğunluğu (color saturation)
iyileştirildiğinden görüntü işleme sektöründe çok fazla talep
görmektedir. Tüp içerisinde kullanılan dikey kabloları sabitlemek için 2
adet yatay kablo kullanılmaktadır. Bu ise modelin zayıf yanıdır; çünkü,
bu yatay kablolar ekranda belli belirsiz görülmektedir.


Ekranın Temel Özellikleri


Ekranın Tazelenmesi



Burada açıkladığımız cam ekran milyonlarca fosfor
noktacığından oluşur. Bu noktacıklara "dot" adı verilir. Monitörde
arkaya doğru uzayan bazen de kısa olan tüp içinde de elektron
tabancaları bulunmaktadır. Ekranda görünen bir görüntüyü oluşturabilmek
için bu elektron tabancaları, ekranın üstünden başlayarak soldan sağa
olacak şekilde çok hızlı bir şekilde tüm satırlarda bir tarama
gerçekleştirirler. Burada elektron fırlatarak fosforları parlatma
işlemini ekran kartından gelen sinyaller organize eder. Her elektron
çekirdeği farklı bir işlem gerçekleştirir. Örneğin ekran kartı monitöre,
"1 'inci satır 5'inci noktaya kırmızı, 35'inci satır 40'ıncı noktaya
mavi v.b." gibi komutlar gönderir ve de elektron tabancaları bunu
gerçekleştirirler. Ama bu işlem oldukça hızlı gerçekleşir ( yani
saniyenin çok kısa bir anında tüm ekran yenilenir), ve çok komple bir
işlemdir. Ayrıca elektron darbesi alan fosforlar çok kısa bir süre için
parlarlar, yani tekrar darbe almaları gerekmektedir. Bu sebeple sürekli
ekranın yenilenmesi yapılır. Bu olaya ise "refresh" veya tazeleme denir.
Tazeleme denilen bu işlem uzun sürdüğünde fosforlar gözün normal
algılaması dışında sönüp yanmaya başlar. Bu durumda ise ekranda titreme
olayı (interlace) görülür. Uzun kullanımlar sonrası gözlerin bozulmasına
yol açabilecek bu durum kısa dönemde de baş ağnsı, konsantrasyon
bozukluğu ve bulantılara yol açabilir.




Buradan anlaşılacağı gibi tazeleme hızı ekranın bir saniyede kaç kez
yenilenebildiğini gösterir. Bu durum günümüz ekran ve ekran kartlarında
her çözünürlüğe göre farklı olabilir. Örneğin 800*600 ve 1024*768
çözünürlükte bu tazeleme oranları 60 Herz ile 70 Herz arasında değişir.
Bizim burada tavsiyemiz kaliteli bir tazeleme hızının 75-80 Herz
arasında değişmesi gerektiği şeklindedir. Dolayısı ile ekranların
seçiminde bu kriter en çok dikkat edilmesi gereken noktaların başında
gelir. Monitörün optimal çözünürlük düzeyinde ne kadar tazeleme hızı
yapması gerektiğini bu tablodan öğrenebilirsiniz.






Ekranda piksel, dot ve çözünürlük kavramları



Ekranda görünen şekil, geometrik bir örümcek ağı
olarak da adlandırabileceğimiz dikey (sütunlar) ve yatay (satırlar)
üzerindeki noktalardan oluşur, bunların her birine ise piksel adı
verilir. Bir' defada ekranda görüntülenebilen. piksel adedine ise
çözünürlük adı verilir. Örneğin 800 * 600 çözünürlük denildiğinde bu 800
sütun ve 600 satır üzerindeki noktacıkların kullanıldığını gösterir.
Diğer tanımlama ile satırda 800 noktacık ve sütunda 600 noktacıktan
oluşan bir görüntü ekranı. Toplam noktacık adedi de 480 000'dir. Burada
monitör bunu tek başına gerçekleştirmiyor. Bunun için ekran kartının da
bu kapasiteye uygun olması gerekir. Yani 1200x1024 kapasiteli bir ekran
kartı ile en fazla 800x600 çözünürlük verebilen bir monitörün birlikte
kullanılması verimli bir sonuç vermez. Bu olayın tersi de! söz
konusudur. Yani, 1200xl024 çözünürlüğü destekleyen bir monitör ile
800x600 çözünürlüğün üzerine çıkamayan bir ekran kartı ile verimli bir
sonuç elde etmek mümkün değildir. Yukarıda açıklanan pikseller, görüntü
alanındaki en küçük elemanlarıdır. Ancak monitör alanında bu,
piksellerin en doğru rengi verebilmesi için her piksel kırmızı, yeşil ve
mavi renkteki daha küçük elementlerden oluşur ve bunlara ise "dot" adı
verilir.


Görüntü alanı (izlenebilir Alan)




Bir ekranın (Monitör) boyutlan genellikle inç olarak
verilir. Günümüzde 15" monitörler pek tercih edilmiyor. Dolayısı ile
bunun yerine 17" monitörler başlangıç düzeyi olarak kullanılıyor. Bu
konudaki diğer seçeneklerimiz de 19", 21" ve 22” olarak sıralayabiliriz.
Buradaki değerler bir monitör ekranının bir köşesinden diğer köşesine
çapraz yada diyagonal uzunluğu gösteriyor. Bu noktada yeni alınan 17"
bir monitörde boyut ölçüsü bunu gösteriyor. Fakat esasen monitörlerin
çoğunluğunun görüntü boyutu bu değerlere tam olarak uymaz. Hatta üç
farklı modeldeki 17 inç monitör arasında izlenebilir alanlarda çok ufak
olsa da farklılıklar vardır. Buradan görüleceği gibi "izlenebilir alan"(
viewable size), monitörün dahil olduğu kategorideki boyuttan farklı
olarak bizim kullanabileceğimiz veya daha doğru bir ifade ile görüntünün
gösterilebildiği alanı ifade eder. Örneğin 17" monitörde, izlenebilir
alan olarak 15.8" veya 16" olarak sunulur. Benzer olarak 15"
monitörlerde izlenebilir alan 13.9" veya 14" olarak belirlenirken, 14"
monitörler kategorisinde ise 13.3" civarındadır. Büyüklük bakımından
boyut artışına gelince; 15" monitörden 17" bir monitöre geçildiğinde
yüzde" 33 gibi bir yer artışı sağlanabilir. 17" bir monitörden 21" bir
monitöre geçiş ise yer bakımından yüzde 50 kazanç sağlar diyebiliriz.
Buradan şunu da söyleyebiliriz ki 17" 'den 19'a geçmek yerine, 21" bir
monitöre geçmek daha uygun olacaktır.


Boyut ve çözünürlük bağlantısı





Genellikle yanlış olarak bilinen bir olay da, ekranın boyutunun arttıkça
çözünürlüğünün de yükseleceği şeklindedir. Oysa çözünürlük monitörün
özelliklerine, kalitesine ve kullanım süresine bağlı olarak değişebilir.
Günümüz piyasasında bazı 17" monitörlerle aynı çözünürlüğü sunan 15"
monitörlerin oldukça çok olduğunu söylenebilir. Bir diğer noktada yüksek
çözünürlük küçük bir alanda daha çok piksel anlamına geldiği için, küçük
bir monitör üzerinde yüksek çözünürlüğe ulaşmaya çalışmak ekranı ve
kullanıcının gözünü yoracaktır. Çünkü tazeleme hızı düşecek ve ekranda
titremeler oluşacaktır. O yüzden üst sınırları fazla zorlamamak gerekir.
Ayrıca büyük bir ekranı düşük çözünürlükte kullanmaya çalışmakta iyi
değildir. Örneğin 21" monitörde 800*600 çözünürlüğü kullanmak gibi.
Burada piksellerin büyüdüğünü görürüz. Şeklin kınlan noktalarında
görünen tırtıllar belirginleşir ve görüntü kötüleşir. Özellikle
görüntünün hızlı ve rengin çok hızlı değiştiği oyun programlarında bunu
yakından gözlemleyebiliriz.


Nokta aralığı (Dot Pitch)



Ekranlarla ilgili kısa bilgilerde boyuttan sonraki
madde olarak dot pitch, yani nokta aralığını görürüz. Burada nokta
aralığını, pikseli oluşturan kırmızı, yeşil ve mavi noktaların birbirine
olan mesafesi olarak tanımlayabiliriz. .Bu mesafe azaldıkça noktaların
arası daralıp, elde edilecek resmin kalitesinin daha keskin ve detaylı
olabilmesini sağlar. Günümüz 15" ekranlarında bu aralık 0.28 dot
pitch'dir. 17" monitörlerde ise 0.27, 0.26 ve 0.24 aralığında değişir.
Tabii aralık azaldığında fiyat artar.



Shadow Mask ve Aperture Grill



Daha önce belirttiğimiz gibi ekranda renklerin doğru
gözükmesi için kırmızı, yeşil ve mavi renkli dot’lardan doğru renkte
olanların parlaması gerekmektedir. Elektronlar fosfor tabakasına
ulaştıktan sonra buradaki fosfor noktalarını uyarırlar fakat fosfor
tabakasının ön kısmında bulunan özel bir maske olmazsa görüntüde
bulanıklık ve renk karışması gibi problemler ortaya çıkar. Bu kadar çok
noktacık arasında bu işlemin yapılabilmesi amacıyla "shadow mask" adı
verilen metal bir' nesne kullanılır. Shadow mask denilen deliklerle dolu
bu özel maske sayesinde uyarılan fosfor elementlerinin görselolarak
birbirlerini etkilernesi ve görüntünün bozulması engellenir. Bunun
sonucunda kırmızı yeşil ve mavi fosfor noktacıkları ideal bir şekilde
uyarılarak tek bir nokta oluştururlar. Burada "shadow mask" CRTnin
yüzeyine birebir oturacak şekilde tasarlanmıştır. Shadow mask bir
anlamda fosfor noktacıklara ince ayar yaparak görüntü keskinliğini
sağlar.


Manyetik Alan ve Degauss



CRT içerisindeki düzen manyetik alan dışında, çekim
yaratan nesnelerden kolaylıkla etkilenir. Mesela mıknatıs gibi nesneler
ekranın ön yüzüne yaklaştırıldığında renklerde bozulmalar görülür.
Ekranın arka yüzeyine yaklaştırılırsa görüntünün de bozulduğu
görülecektir. Günümüzde kullanılan monitörler ise ilk açılışlarında bu
manyetik ortamı kullanabilir hale getirmek için degauss işlemi
uygulanır. Bu işlem istendiğinde ekranın ayarlar kısmı kullanılarak ta
yapıla bilinir. Fakat dikkat edilmelidir ki bu işlem esnasında ekran
çevresindeki elektronik medyalar veri kaybına uğrayabilirler. <


LCD (Liquid Crystal Display) Monitörler










Bu monitörler daha çok taşınabilir bilgisayarlarda kullanılır. LCD
monitör, plastik bir tabaka içindeki sıvı kristalin ışığı yansıtması
ilkesine dayalı olarak çalışır. LCD monitörler ışığı yansıtarak görüntü
oluşturdukları için, ışıksız bir ortamda bir şey görünmez. Fazla ışıklı
ortamda ise ekranda ışık yansıması olacağından görüntü yine sağlıklı
olarak algılanmayacaktır.



Hareketli görüntüler çok bulanıktır. Sıvı kristal aksinin yavaşlığı
görüntü izinin hemen silinmemesine neden olur; Bu dezavantajların yani
sıra, harcadığı gücün düşük olması, çok küçük hacimleri ile taşınabilir
bilgisayarlar için vazgeçilmezdir. LCD monitörlerin taşıdığı
olumsuzluklar son yıllarda üreticileri yeni arayışlara itmiştir. Bazı
LCD modellerinde, "arkadan aydınlatma" yöntemi kullanılarak monitörün
bulunduğu ortamdaki ışık dengelenir. Böylece ekrandaki istenmeyen
yansımalar bir ölçüde önlenir.




LCD monitörler her şeyden önce CRT monitörlerden çok daha az yer
kaplarlar. Kapladıkları alan nerdeyse sadece ekran içindir. Tüp
içermedikleri için

hafiftirler ve ısınma sorunları da yoktur. Çok az güç tüketirler ve
radyasyon yaymazlar. Ayrıca CRT monitörlerin aksine manyetik alandan
etkilenmezler. Fakat pahalı oluşları ve CRT monitör ekranı kadar geniş
bir alana sahip olmadıkları için günümüzde çok az kullanılmaktadırlar.
Aktif matrix ekranlarda her bir pikselin ekranlarda ise bu tür bir
transistör yoktur.


LCD Monitör Çesitleri:



Şu ana kadar çeşitli LCD monitör teknolojileri
kullanılmıştır. Bunlar, pasif matriks, dual scan ve aktif matriks'tir.
Pasif Matriks Monitör: LCD monitörler genel ilkelere göre çalışırlar.
Farklılaşma piksellerin aydınlatılmasında ortaya çıkar. Pasif matriks
monitörlerde, her bir piksel, ekran tazelenmeden önce söner. Bu
ekranlarda tek bir defada bir satırdaki pikseller aktif hale getirilir.
Bir piksel tekrar aktif hale getirilinceye kadar parlaklığını kaybeder.



Ekran tazeleme hızı çok yavaşlayarak görüntü kalitesinin düşmesine neden
olur. Dual Scan Monitör: Bu monitörler genel olarak pasif matriks
monitör gibi çalışırlar. Temel farklılık, ekranın ikiye bölünmüş
olmasıdır. Ekranın her bir bölümü ayrı ayrı taranarak, ekran yenileme
hızının iki katına çıkması sağlanır. Bu farklılık görüntü kalitesinde
bir iyileşme sağlamaktadır.

Aktif Matriks Monitör:



Pasif matriks monitörlerin tersine aktif matrikslerde,
her bir pikseli kontrol eden ayrı ayrı transistörler vardır. Bu
transistörler, piksellerin henüz

parlaklığını yitirmeden yenilenmesini sağlarlar. Her pikselin kendine
ait bir regülatörü (dengeleyicisi) vardır. Bu dengeleyici yardımıyla her
bir piksele ait voltaj diğerini etkilemediği için çok daha iyi
görüntüler elde edilebilmektedir.


Moniterler Zararlı Işın Yayar Mı?



Gerçekten, monitörler insan sağlığına zararlı
olabilecek çeşitli radyasyonlar üretir. Görüntünün oluşturulması
sırasında, ekrandaki fosfor yüzeye lektronların çarpması sonucu
x-ışınları oluşur. Ancak buradaki voltaj bir röntgen cihazına göre çok
daha düşüktür. Asıl sağlığa zarar verebilecek olan, düşük ve çok düşük
frekanslı elektro-manyetik radyasyondur. Bu radyasyonun kaynağı ise,
elektronların yönlendirilmesi için kullanılan saptırıcılardır. Aslında
bu tip radyasyonun sağlığa zarar verdiğine dair kesin bir kanıt
bulunamamıştır ve başka bir çok ev aleti de düşük frekanslı radyasyon
yaymaktadır. Ama sağlığınızı düşünüyorsanız, tedbirli elden
bırakmamalısınız. Bir ekran filtresi ekrandaki yansımayı azaltabilir ve
statik elektriği boşaltabilir, böylece gözlerinizi rahatlatır ve ekranı
tozdan koruyabilir. Ancak bir ekran filtresinin radyasyona karşı
etkisini büyük ihtimalle ölçemezsiniz. Bu nedenle, baştan uluslararası
düşük radyasyon standartlarına uygun bir monitör seçmeniz yerinde
olacaktır. Bunlar arasında en geçerli olanları MPRII ve TCO adlı İsveç
standartlarıdır. TCO daha yenidir ve MPRII'den daha düşük radyasyon
sınırları tanımlamaktadır. Bu standartlarda statik alan, düşük ve çok
düşük frekanslı radyasyonlar için belirli sınır değerler konulmuş,
x-ışını gibi yüksek frekanslı radyasyonlarda ise seviye sıfır olarak
belirtilmiştir. Özetle, bu standartlara uygun bir monitöre sahipseniz
radyasyon ekranlarda ise bu tür bir transistör yoktur.



LCD Monitör Çesitleri:





Şu ana kadar çeşitli LCD monitör teknolojileri kullanılmıştır. Bunlar,
pasif matriks, dual scan ve aktif matriks'tir. Pasif Matriks Monitör:
LCD monitörler genel ilkelere göre çalışırlar. Farklılaşma piksellerin
aydınlatılmasında ortaya çıkar. Pasif matriks monitörlerde, her bir
piksel, ekran tazelenmeden önce söner. Bu ekranlarda tek bir defada bir
satırdaki pikseller aktif hale getirilir. Bir piksel tekrar aktif hale
getirilinceye kadar parlaklığını kaybeder.



Ekran tazeleme hızı çok yavaşlayarak görüntü kalitesinin düşmesine neden
olur. Dual Scan Monitör: Bu monitörler genel olarak pasif matriks
monitör gibi çalışırlar. Temel farklılık, ekranın ikiye bölünmüş
olmasıdır. Ekranın her bir bölümü ayrı ayrı taranarak, ekran yenileme
hızının iki katına çıkması sağlanır. Bu farklılık görüntü kalitesinde
bir iyileşme sağlamaktadır.
Aktif Matriks Monitör:



Pasif matriks monitörlerin tersine aktif matrikslerde,
her bir pikseli kontrol eden ayrı ayrı transistörler vardır. Bu
transistörler, piksellerin henüz parlaklığını yitirmeden yenilenmesini
sağlarlar. Her pikselin kendine ait bir regülatörü (dengeleyicisi)
vardır. Bu dengeleyici yardımıyla her bir piksele ait voltaj diğerini
etkilemediği için çok daha iyi görüntüler elde edilebilmektedir.



Moniterler Zararlı Işın Yayar Mı?



Gerçekten, monitörler insan sağlığına zararlı
olabilecek çeşitli radyasyonlar üretir. Görüntünün oluşturulması
sırasında, ekrandaki fosfor yüzeye lektronların çarpması sonucu
x-ışınları oluşur. Ancak buradaki voltaj bir röntgen cihazına göre çok
daha düşüktür. Asıl sağlığa zarar verebilecek olan, düşük ve çok düşük
frekanslı elektro-manyetik radyasyondur. Bu radyasyonun kaynağı ise,
elektronların yönlendirilmesi için kullanılan saptırıcılardır. Aslında
bu tip radyasyonun sağlığa zarar verdiğine dair kesin bir kanıt
bulunamamıştır ve başka bir çok ev aleti de düşük frekanslı radyasyon
yaymaktadır. Ama sağlığınızı düşünüyorsanız, tedbirli elden
bırakmamalısınız. Bir ekran filtresi ekrandaki yansımayı azaltabilir
ve statik elektriği boşaltabilir, böylece gözlerinizi rahatlatır ve
ekranı tozdan koruyabilir. Ancak bir ekran filtresinin radyasyona karşı
etkisini büyük ihtimalle ölçemezsiniz. Bu nedenle, baştan uluslararası
düşük radyasyon standartlarına uygun bir monitör seçmeniz yerinde
olacaktır. Bunlar arasında en geçerli olanları MPRII ve TCO adlı İsveç
standartlarıdır. TCO daha yenidir ve MPRII'den daha düşük radyasyon
sınırları tanımlamaktadır. Bu standartlarda statik alan, düşük ve çok
düşük frekanslı radyasyonlar için belirli sınır değerler konulmuş,
x-ışını gibi yüksek frekanslı radyasyonlarda ise seviye sıfır olarak
belirtilmiştir.